Categoriearchief: Gedichten

De Japanse hamerkophaai

familiebootHet was een zomerse ochtend in de haven. De kade was leeg en verlaten. De bovenkant van de vuurrode Japanse zon kwam net omhoog boven een strak afgetekende horizon. Een zwerver sliep zijn roes uit op het afgebladderde vissersbankje. Oude verweerde geteerde palen stonden in het water.

Een boot kwam aangevaren. Het was een oude aak met een houten dek, goed in de verf, met in het grootzeil het familiewapen in rode tekens. Aan boord de oude visser Davi-Ju. Hij was om vier uur ‘s ochtends uitgevaren om de netten binnen te halen. Hij viste al zijn hele leven en onderhield daarmee zijn gezin. Er was geen vis zo slim dat hij kon ontsnappen uit de netten van Davi-Ju.

Maar de visserij in Fukushima was in één klap weggevaagd. Sinds het ongeluk met de kerncentrale, met de lekkage van duizenden liters levensgevaarlijk radio-actief water in de zee, was er geen mens meer die nog vis wilde eten uit Fukushima. Uit de baai van Fukushima kwamen ansjovisjes met gebobbelde ogen en zweren op de huid. Het viswarenhuis was verlaten. De haven in verval. Kapotte ramen, oude natte dozen op straat. Overal waaide gescheurd plastic inpakmateriaal rond.

Het was tijd om te verhuizen en zijn geluk ergens anders te beproeven. Maar waarheen? Zijn vader had hier gevist. Zijn opa had hier gevist. Davi-Ju kon niet anders dan vissen. Voor de school had Davi-Ju zich nooit geïnteresseerd. Niet dat hij niet kon leren. Maar de zee bracht hem meer. De glinsterende golven trokken hem aan en het geruis van de branding streelde zijn oren. Denkend aan de oceaan vlamde zijn hart op zoals de Japanse zon. En tegelijkertijd huilde zijn hart. Die lieve zee, nu vol met uitgebraakt giftig water. Davi-Ju voelde zich misselijk worden.

Zou de hamerkophaai hem hierbij kunnen helpen? De hamerkophaai. Na jarenlang vissen was dit zijn absolute favoriet. De plompe snuit met de dwarse kop. De spekgladde maar toch ruwe huid met ragfijne stekeltjes. Spieren als kabels onder de huid. Altijd op jacht naar een prooi. Hij had de hamerkophaaien nog maar weinig gezien de laatste dagen. Waar waren ze naar toe gegaan?

Ji-Jun kwam haastig aangelopen met hun zoon op de kade. ‘DAVI-JU! Neem onze jongen No-Aki eens mee de zee op. Dat vindt hij prachtig, om samen met jou te gaan. Maar jij bent altijd maar druk druk druk en in gedachten verzonken. Denk maar niet dat je op die manier achter de waarheid komt!’

De zon kwam op. Felrode strepen trokken langzaam omhoog, tegen het hemelsblauw van de lucht en de azuurblauwe oceaan. Een meeuw met zwart-witte strepen scheerde krijsend over het water. Een warme gloed stroomde door het gezicht van Davi-Ju. Hij voelde zijn wangen opblossen. Vooruit. Hij legde zijn hand op de wang van Ji-Jun en nam No-Aki mee z’n boot op.

Ze waren een uurtje op zee en No-Aki was bezig te leren hoe de netten te hijsen en de zeilen te reven. Ineens dook langszij de haai op met zijn grote snuit, de ogen met gespleten pupillen aan weerszijden van de hamerkop. Davi-Ju en No-Aki stonden een moment als vastgenageld aan het geteerde dek met de smalle houten latjes. Zo snel als de haai kwam was hij er alweer vandoor. ‘Achter hem aan! No-Aki, aan de fok!’ No-Aki, al een sterke jongen voor z’n leeftijd, lachte, pakte het touw, en trok de fok strak. De boot draaide en Davi-Ju trok het grootzeil aan. De wind klapperde in het zeildoek. De boot ontwikkelde vaart, sneed als een zaag door de golven.

De haai zwom vlak onder het water, af en toe zijn platte kop omhoog draaiend zodat de pupillen zichtbaar werden. Het beest was in z’n element. De boot kraakte, werd op de proef gesteld. Ze voeren zo scherp aan de wind als ze maar konden. De zeilen floten, zongen. Davi-Ju was in zijn element. De ogen van No-Aki stonden wijd open. Scherp zag No-Aki de donkergrijze hamerkophaai onder de golfkopjes door razen. Hij zag zichzelf in de toekomst fier achter het roer van de familie-aak. Kon hij tegen zijn vader op? Hij lachte weer met een klinkende stem toen hij als eerste zag dat er een eilandje in zicht kwam. Palmbomen en varens en een diepe baai met opgeworpen zwarte rotsen.

De hamerkophaai dook diep weg naar onderen. Waar had hij hen gebracht? Waarom verdween hij zo plotseling? Ze hadden dit eiland nog nooit gezien. Het lag in een heel gunstige stroming ver van de vuile kerncentrale vandaan. Het vergiftigde water zou hier niet snel komen of alleen sterk verdund. Ze moesten bijna twee uur hebben gevaren, noordwaarts langs de kust.

De baai waar ze nu waren lag boordevol met ansjovis. De kleine visjes zwommen in grote cirkels, in een grote school, samen de vorm makend van een grote vis, om de hamerkophaai af te schrikken. Tot in de diepte waren ze te zien, steeds grijzer lijkend hoe dieper je keek. Davi-Ju en No-Aki gooiden hun netten uit en de zon was nog geen stukje gedraaid aan de hemel of ze konden het net alweer inhalen, barstensvol spartelende visjes. Levendig en met kleine glinsterende oogjes. Zoals de ansjovis eruit hoorde te zien. Davi-Ju lachte. Hij dankte de vuurrode Japanse zon en de hamerkophaai.

Het laatste zoetwaterconcert van Atlantis

De grote concertkoepel is vol, helemaal afgeladen. Onze zetels staan op een wiebelige gele ondergrond. Het begint al wattig aan te voelen. Vissen in alle kleuren cirkelen om ons heen.

atlantisIk heb ik een veilige zitplaats voor ons uitgezocht op de voorste rij. Naast me zit de Chef Waterleggerij, de baas van alle waterbouwers. Daarnaast professor Hipparcus en koning Aqua-Noque met de koningin.

Ik zie dat ze gespannen zijn, zogenaamd keurig in gesprek op gedempte toon. Ik vang het woord ‘onafwendbaar’ op. Hipparcus heeft zijn beste duikerspak aan, in stemmig donkerblauw volgens protocol. Maar zijn gezicht is zo grauw als een afvoerputje. De duizenden mensen achter ons zitten met grote ogen af te wachten wat er staat te gebeuren.

De muzikanten van het Nationaal Orkest zitten op een enorme drijvende gele schijf, speciaal voor de concertkoepel ontworpen door Benji, de grote architect en onze huisvriend. Het ziet er allemaal al lang niet meer zo stabiel uit als vroeger.

Aan weerszijden van het podium hangen trotse posters van de door ons ontworpen watercircuits. Een wonder van bouwkunde. De mens kan het allemaal zelf. Dachten we.

Het publiek wordt stil. Een paukenslag. De cello’s spelen het thema. Ik zit zo dichtbij dat ik de celliste bijna kan aanraken. Ze heeft lang blond haar dat zweeft in de deining van de zee. Het wordt troebel voor mijn ogen. Het is gek, maar zelfs onder water kun je toch huilen. De tranen van Atlantis zullen de zee zout maken.

Achter me snuit een mevrouw haar neus. De sopranen zetten in. Hoe kán het, een muzieknoot zo hoog. De bubbels gaan tot aan het oppervlak. Alles begint nu te schudden. De mensen houden hun adem in. Alleen de Chef Waterleggerij naast me schampert zachtjes tegen zijn vrouw. “Het idéé alleen al dat de Grote Staanders zouden kunnen ínstorten.” Ze friemelt nerveus aan haar ringen.

De pauken slaan weer. Koning Aqua-Noque en de koningin gaan verzitten, ongemakkelijk. Op dat moment ontsteekt dirigent-componist Lucas met een grote zwaai van zijn armen het onderwatervuur. Perfect getimed tijdens het slotakkoord verschijnt een tekst in brandende fosforletters zo groot als een walvis:

“Wij hielden ons niet aan Zijn woord”

Professor Hipparcus staart glazig voor zich uit. Mensen applaudiseren, juichen onstuimig, gillen in paniek. Het lukt de ordedienst nauwelijks nog om ze onder controle te houden. Temidden van alle onrust doet de Chef Waterleggerij alsof er niets aan de hand is en bestelt bij de ober een zeewierplankje.

In een flits zie ik voor me hoe duizenden lichamen als zeeschuim op het oppervlak zullen drijven. De watercircuits houden het niet langer meer. En dan weet ik: dit is het allerlaatste zoetwaterconcert voor Atlantis. Als bevroren zit ik in mijn stoel.

Maar dan kijk ik in de ogen van de celliste. Op dat moment klinkt in mijn hoofd een stem: Al loop ik langs de afgrond van de dood / Mijn angst wordt weggetild. Ik wil blijven leven en sta op. Ik neem mijn diepste ademteug ooit en zie de celliste precies hetzelfde doen. Samen zwemmen we door de bubbels heen naar boven.

(Psalm 23:4)

As I saw you passing by

passing_byWhat is a day
without your smile
without your face
What is an hour
without your voice
What is each moment
when you’re not there
when you’re not there
Without your love

Just the morning air I breathe
with the people passing by
Thinking of the chance that passed
when we said our last goodbye
Thinking what I should have said
Wond’ring what we could have had
as I saw you passing by
as I saw you passing by

Troost

troostDat wat nu is
zal ook weer gaan

Vergeet niet dat
de sterren stralen
Speciaal voor jou

Al heb je pijn
in al je botten
Wil je niet zijn

Onthou dan dat de Allerhoogste
zich ook ontfermt
over het kleinste wezen

Put troost
vanuit de diepste kerker, waar
geen mens je vinden kan, de sleutel weg

Schijn je licht
in de duisterste nacht
waar je machteloos moet toezien
hoe de duivel heer en meester is

Met al je kaarten uitgespeeld,
geen mens ziet je nog staan,
het lijkt bijna gedaan.

Hou dan nog éven vol
Wees taai
Buig mee zonder te barsten

Want achter die enorme berg
daar is een kleurenpracht
‘t Is onvoorstelbaar, écht:
De allergrootste kracht.

Want morgen is er weer
een nieuwe dag.
De zon komt op
en wij zullen samen lachen.

Stil

stilZo ben ik
Niet zo uitgesproken
Ben ik bang?
Voelt het altijd veel te sterk
Ik schrik
van de klap
van de knal
Ik ren, haast me weg
Ben altijd de snelste van het stel
Watervlug.
Ik ren de troep vooruit
Maar altijd
Op de vlucht
Zeg ik nooit eens wat ik voel
Draait het rondjes binnen in me
Is dat wat je bedoelt?